%0 Journal Article %T بینانشانه شناسی ابرپیرنگ مرگ/ زندگی در اسطورة یمه/ جم با رمانهای معاصر فارسی %J دو فصلنامه روایت شناسی %I انجمن نقد ادبی ایران %Z 2588-6495 %A زمانی, فاطمه %A درپر, مریم %D 2022 %\ 10/23/2022 %V 6 %N 12 %P 261-229 %! بینانشانه شناسی ابرپیرنگ مرگ/ زندگی در اسطورة یمه/ جم با رمانهای معاصر فارسی %K مربع معنایی %K نظام حسی ـ ادراکی %K نظام شوشی %K روابط بینامتنی %K اسطورۀ یمه/ جم %K رمان معاصر %R 10.22034/jlc.2021.299490.1413 %X بن‏مایه‏های اسطوره‏ای به‌صورت ابرپی‌رنگ در ساختار داستان‏های مدرن، به‌ویژه‏ رمان، راه ‏یافته ‏است. «جاودانگی» (تقابل مرگ ـ زندگی) یکی از برجسته‏ترین بن‏مایه‏های اسطوره‏ای حیات بشری است که در اساطیر هندی و ایرانی، داستان یمه/ جم برپایۀ این بن‏مایة اسطوره‏ای شکل گرفته است. از منظر نشانه‏شناسی ساختاری، روایت یمه/ جم براساس مربع‏ معناشناسی «مرگ»، «زندگی»، «نه ـ مرگ» و «نه ـ زندگی» ساخته شده ‏است. فرضیۀ پژوهش عبارت است از: ابرپی‌رنگ مرگ ـ زندگی در رمان‏های معاصر فارسی برپایة روابط بینامتنی آن‌ها با اسطورۀ یمه/ جم نظام ‏یافته ‏است. در این پژوهش، ابتدا براساس رویکرد معناشناسی ساختاری گِرمس، مربع معنایی مرگ ـ زندگی در هریک از رمان‌های مورد بررسی ارائه گردید و سپس روابط بینامتنی آن‌ با اسطورة یمه/ جم برمبنای نظریه‏های بینامتنیت واکاوی شد. نتیجۀ مطالعه نشان داد با توجه به دو روایت هندی و ایرانی از اسطورة یمه/ جم، دو نوع رویارویی با مرگ را می‏توان شناسایی کرد که این کلان‌روایت اسطوره‏ای ــ رویارویی دوگانه با مرگ ــ در کنش‏ شخصیت‏های رمان‏های معاصر فارسی نیز مشاهده می‏شود. ازاین‌رو برخی شخصیت‏های رمان‏هایی همچون سووشون، حیرانی و سالمرگی مانند یمه با کنش تسلیم و پذیرش مرگ در نظام حسی ـ ادراکی به زندگی جاودانه دست می‌یابند؛ همچنین برخی دیگر از شخصیت‏های رمان ملکوت، فال خون و کلیدر همانند جم با کنشی ضدمرگ، برای رسیدن به حیات ابدی می‏کوشند، ولی درنهایت در نظام شوشی، مقهور مرگ می‏شوند. %U https://www.narratologyjournal.ir/article_142046_2fc463d4bc17ed3a078248fd88a9f3ed.pdf