چشم‌اندازهای روایی چندگانه به‌مثابة پدیدة روایی مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

هیات علمی

چکیده

چشم‌اندازهای روایی چندگانه پدیده‌ای جدید در روایت‌شناسی و شیوة روایی متداول در داستان‌نویسی مدرن است. در این شیوۀ روایتگری به‌علت تکثر دیدگاه‌ها، تعدد راویان و تغییر زاویة دید، پی‌رنگ داستان‌ها پیچیده‌تر از فرم‌های روایی دیگر است و درک اثر به تعامل خواننده و متن بستگی مستقیم دارد. این پدیده عموماً با توجه به دو مفهوم زاویة دید و دیدگاه مورد تحلیل قرار می‌گیرد. زاویة دید به‌مثابة مفهومی وابسته به جهان پیرامونی راوی و دیدگاه به‌عنوان امری وابسته به جهان درونی و نوع نگرش راویان به موضوع، اساساً خوانش این دسته از آثار را از آثار پیشامدرن متمایز می‌‌‌نماید و سطح انتظار نویسنده و خواننده را دگرگون می‌‌کند. هدف اصلی مطالعة این شیوة روایی، رواج این تکنیک ادبی در داستان‌نویسی امروز است که لزوم معرفی و آشنایی بیشتر با این پدیده را ضرورت بخشیده است. با شناخت روابط موجود در این دسته آثار و با توجه به اهمیت روایت‌شناسی در تحلیل رمان، به ابزارهای مطمئنی برای تحلیل و بررسی این دسته از رمان‌ها دست یافته می‌شود. پژوهش حاضر جستاری است در تبیین و معرفی این شگرد روایی به‌منظور بررسی‌های غنی‌تر و جامع‌تر. نتایج پژوهش نشان می‌دهد ساختار متون چندروایتی را باید به‌عنوان یک مقولۀ شناختی ـ تأثیر مربوط به خواننده از موضوع مورد مشاهده ـ درک کرد. ویژگی اساسی در این تکنیک روایی واداشتن خواننده به مشاهدة نزدیک و دقیق متن است تا به مدد این تعامل، طرح پیچیدۀ رمان‌های چندروایتی گشوده شود.
 

کلیدواژه‌ها


منابع
ـ آتوود، مارگارت (۱۳۸۱). آدمکش کور. ترجمة شهین آسایش. تهران: ققنوس.
ـ اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
ـ باختین، میخائیل (1380). سودای خنده، مکالمه، آزادی. ترجمة محمدجعفر پوینده. تهران: نشر چشمه.
ـ برتنز، یوهانس ویلم (1383). نظریة ادبی. ترجمة فرزان سجودی. تهران: آهنگ دیگر.
ـ پرینس، جرالد (1391). روایت‌شناسی شکل و کارکرد روایت. مترجم محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
ـ تودروف، تزوتان (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمة محمد نبوی. تهران: آگه.
ـ تولان، مایکل جی. (1383). درآمدی نقادانه ـ زبان‌شناختی بر روایت. ترجمة ابوالفضل حری تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
ـ حری، ابوالفضل (1385). «دودیدگاه: زاویة دید درمقابل کانونی‌شدگی». ادبیات داستانی. ش105. صص68ـ72.
ـ ــــــــــــــ (1387). «رویکرد روایت‌شناختی به قصص قرآنی». فصلنامة نقد ادبی. س1. ش2. صص83ـ122.
ـ دانشور، سیمین (1362). ماه عسل آفتابی. تهران: رواق.
ـ ریمون کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمة ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
ـ فاولر، راجر (1390). زبانشناسی و رمان. ترجمة محمد غفاری. تهران: نشر نی.
ـ لاج، دیوید (1388). هنر داستان‌نویسی. ترجمة رضا رضایی. تهران: نشر نی.
ـ مارتین، والاس (1382). نظریه‌های روایت. ترجمة محمد شهبا. تهران: هرمس.
ـ مک‌هیل، برایان (1392). داستان پسامدرنیستی. ترجمة علی معصومی. تهران: ققنوس.
ـ مکاریک، ایرنا ریما (1383). دانش‌نامة نظریه‌های ادب معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
ـ مندنی‌پور، شهریار (1383). ارواح شهرزاد. تهران: ققنوس.
ـ وبستر، جرالد (1382). پیش‌درآمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی. ترجمة الهه دهنوی. تهران: روزنگار.
- Baxtin, M. (1981). The Dialogic Imagination: Four Essay. M. Holquist (Ed.). Uof Texas.
- Genette, G. (1980). Narrative discourse: An essay in Mrhod. Jane E. Levin (Trans.). Oxford: Blackwell.
 - https://penandthepad.com/multiple-narrative-1808.html .What Is a Multiple Narrative?