تحلیل کهن‌الگویی سندرم همسر کتک‌خورده: با نگاهی به داستان «زنی که مردش را گم کرد»

جمشیدی, رضا; قاسمی‌پور, قدرت; آبشیرینی, اسد

doi:10.22034/jlc.2023.363058.1508

تحلیل کهن‌الگویی سندرم همسر کتک‌خورده: با نگاهی به داستان «زنی که مردش را گم کرد»

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموختهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³ استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22034/jlc.2023.363058.1508

چکیده

سندرم همسر کتک‌خورده یکی از نشانگان روان‌شناختی است که وضعیّت زنانی را بررسی می‌کند که به‌وسیلة شریک صمیمی‌شان مورد آزارهای مداوم قرار می‌گیرند. این سندرم دارای الگویی چرخه‌وار و تکرارشونده است که علاوه بر زندگی عینی زنان کتک‌‌خورده، در برخی از روایات ادبی نیز وجود دارد و می‌توان ردّپایش را مانند بسیاری دیگر از مفاهیم روان‌شناسی، در اسطوره‌ها و روایات ادبی کهن کاوید. به دلیل الگوی مکرر در این سندرم و ارتباط آن با شبکة کهن‌الگوهای معصوم، یتیم و قربانی می‌توان خود آن را نیز وضعیّتی کهن‌الگویی دانست. در این پژوهش پس از بررسی کهن‌الگویی سندرم همسر کتک‌خورده، داستان کوتاه «زنی که مردش را گم کرد» برمبنای آن نقد و تحلیل شده است. شیوة نگارش یافته‌های این مقاله توصیفی-تحلیلی است و روش پژوهشی آن، ژرف‌خوانی کهن‌الگویی برمبنای ترکیبی از رویکردهای کارول پیرسن، لنور واکر و استیون کارپمن است. مؤلفه‌های این سندرم بر داستان مذکور منطبق است و خوشبینی‌های معصومانه، چرخة خشونت، درماندگی آموخته‌شده و چرخة درماندگی مشخّصه‌های آن در داستان «زنی که مردش را گم کرد» است.

کلیدواژه‌ها