1
دانشیار زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2
کارشناس ارشد زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
10.22034/jlc.2023.393207.1558
چکیده
یکی از جریان‌های معناساز در نشانه‌معناشناسی گفتمانی تنش است. تنش، جریان روایی را از روال منطقی خود خارج کرده و کنشگران اصلی را در جهت رفع آن به عکس‌العمل وامی‌دارد؛ اما گاهی تنش‌ها از طریق برانگیختن عواطف کنشگران اصلی، معنا را که به دلیل تنش رو به اضمحلال است بازیابی می‌کند. در این مقاله، با برگزیدن نام تنش عاطفه‌زا برای این پدیده، روایت «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی را از این منظر بررسی‌کردیم. هدف اصلی پژوهش، بررسی نمود انواع تنش‌های عاطفه‌زا در این روایت و تأثیر آن بر سیر روایت و بازیابی معنایی است. پس از شناسایی تنش‌های عاطفه‌زا در متن روایت، سعی کردیم از طریق بررسی عملکرد کنشگران داستان در قبال آن‌ها، ردّی از تأثیر عاطفی این تنش‌ها بر عملکرد شخصیت‌ها بیابیم. مشخص شد که شروع روایت با تنش تولّد فرزند برخلاف هنجارها، کنشگر اصلی یعنی سام را به عکس‌العمل وامی‌دارد و حوادث پیش‌آمده بعدی نیز در اثر همین کنش اولیه در طرد فرزند است. مهم‌ترین تنش از میانه تا انتهای داستان نیز گرفتار شدن زال در عشق ممنوعه رودابه است. هر یک از این تنش‌ها می‌تواند پیشرفت جریان روایت را مختل کند؛ اما برانگیخته شدن عواطف و احساسات در اثر تنش‌ها مانع از فروپاشی جریان روایی می‌شود و آن را به سمت رفع تنش و تداوم حکایت سوق می‌دهد. همچنین با شناسایی روابط تنشی که یا بیرونی، شناختی و کمی و یا درونی، عاطفی و کیفی هستند، همبستگی این دو نوع رابطه را در چگونگی شکل‌گیری معنا و ارزش معنایی واکاوی نمودیم.
حسینی معصوم, سید محمد, & اکبری, مرجان. (1402). بازیابی معنا از طریق تنش عاطفه‌زا در روایت «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی؛ تحلیلی بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی. دو فصلنامه روایت شناسی, (), -. doi: 10.22034/jlc.2023.393207.1558
MLA
سید محمد حسینی معصوم; مرجان اکبری. "بازیابی معنا از طریق تنش عاطفه‌زا در روایت «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی؛ تحلیلی بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی". دو فصلنامه روایت شناسی, , , 1402, -. doi: 10.22034/jlc.2023.393207.1558
HARVARD
حسینی معصوم, سید محمد, اکبری, مرجان. (1402). 'بازیابی معنا از طریق تنش عاطفه‌زا در روایت «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی؛ تحلیلی بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی', دو فصلنامه روایت شناسی, (), pp. -. doi: 10.22034/jlc.2023.393207.1558
VANCOUVER
حسینی معصوم, سید محمد, اکبری, مرجان. بازیابی معنا از طریق تنش عاطفه‌زا در روایت «زال و رودابه» شاهنامه فردوسی؛ تحلیلی بر اساس نشانه‌معناشناسی گفتمانی. دو فصلنامه روایت شناسی, 1402; (): -. doi: 10.22034/jlc.2023.393207.1558
)