بررسی اهمیت و شیوه‌های طراحی معما در روایت‌های پلیسی با تمرکز بر رمان «جمجمة جوان» براساس رمزگان هرمنوتیکی رولان بارت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

2 استادیار دانشگاه پیام نور

10.22034/jlc.2024.423188.1601

چکیده

عمده‌ترین ویژگی‌ رمان پلیسی به‌عنوان یکی از فروع ژانر جنایی محوریت معما در روایت است. معما یا معماهایی که حول محور سه سؤال عمدة هویت قاتل، چگونگی وقوع و انگیزة قتل شکل می‌گیرد. نویسندة موفق در عرصة روایت‌های پلیسی نیز کسی است که از رهگذر طراحی معماهای پرکشش و گنجاندن استادانة آن در اثنای متن بتواند خواننده را تا انتهای روایت همراه خود نگاه دارد. اما مسأله اینجاست که علیرغم اهمیتی که در منابع نظری برای موضوع طراحی معما قائل شده‌اند، هیچ چهارچوب یا الگوی مشخصی برای این موضوع پیشنهاد نشده‌است. ازهمین‌رو در این پژوهش تلاش‌شد تا به‌روش توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر متن رمان «جمجمة جوان» از لاله زارع و با درنظ گرفتن رمزگان هرمنوتیکی که رولان بارت برای خوانش نشانه‌شناسانة متن معرفی کرده است، کارایی مراحل این رمزگان برای طراحی معما در روایت‌های پلیسی بررسی و تحلیل شود. رولان بارت با معرفی پنج رمزگان الگوی همه‌جانبه‌ای را در اختیار خوانندگان متون قرار داده است تا بتوانند پیام‌های نهفته‌ی متن را تشخیص دهند. او رمزگان هرمنوتیکی را برای بررسی معماهای متن در نظر گرفته است. رمزگانی که با موضوع طراحی معما در روایت‌های پلیسی تناسب دارد. نتایج بررسی متن رمان براساس مراحل دهگانة معما در الگوی بارت نشان داد که این مراحل می‌تواند چهارچوبی مشخص را در اختیار نویسندگان رمان‌های پلیسی قرار دهد. به‌این‌ترتیب‌که رعایت هفت مرحلة مضمون‌سازی، تثبیت موقعیت معما، صورتبندی معما، نوید پاسخ، سدسازی، تعلیق در پاسخ و رمزگشایی جزو موارد ضروری است و سه مرحلة دیگر یعنی ابهام‌افکنی، فریب مخاطب و پاسخ جزئی حالت اختیاری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 اسفند 1402
  • تاریخ دریافت: 09 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 16 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1402