تحلیل روایی قصة سیندرلا اثر شارل پرو بر اساس نظام گفتمانی ابرشمایلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رشته زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
روایت «سیندرلا» بارها و بارها در تحقیقات متعدد بررسی شده؛ اما از دیدگاه کارکرد روایی بر اساس تعامل بین نظام‌های گفتمانی هوشمند و حسی ـ ادراکی و عاطفی کمتر بدان پرداخته شده است. این تحقیق با بهره‌گیری از رویکرد نشانه ـ معناشناسی روایی به بررسی تعامل نظام‌های گفتمانی در روایت «سیندرلا» اثر شارل پرو می‌پردازد و نشان می‌دهد فضای ارزشی این روایت بر اساس وضعیتی ساخته می‌شود که نه کاملاً کنشیِ تجویزی و شناخت‌محور است و نه کاملاً حسی ـ ادراکی و تنش‌محور؛ بلکه چالش ارزشی بر مبنای تعامل این نظام‌ها و چرخش بین شناخت و ادراک شکل می‌گیرد و درنهایت به تولید نظام هایپرآیکونیک (ابرشمایلی) منجر می‌شود. هدف از این پژوهش مطالعة چگونگی تعامل نظام‌های گفتمانی کنش‌محور، تنش‌محور و شوش‌محور در قصة «سیندرلا» و تأثیر این تعامل در شکل‌گیری ارزش از دیدگاه نشانه ـ معناشناسیبه­منظور دستیابی به روند تولید معنا و تبیین نظام هایپرآیکونیک به­دلیل ورود عنصر کفش و جانشینی مقطعی آن به جای سیندرلاست.
 

کلیدواژه‌ها


- اطهاری نیک­عزم و مرضیه بیگی دنیا (۱۳۹۴). «بررسی نشانه ـ معناشناسی گفتمان سکوت در سه اثر مارگریت دوراس مدراتو کانتبیله، عاشق، درد» . نقد زبان و ادبیات خارجی. ش ۱۵. صص ۱۳۱-۱۵۵.
- پراپ، ولادیمیر (1368). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمة فریدون بدره‌ای. تهران: توس.
- خراسانی، فهیمه (1389). بررسی ساختار روایی داستان سیاوش بر پایۀ نظریۀ نشانه ـ ‌معناشناسی روایی گرمس. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- ـــــــــــــــ و همکاران (1394). «بررسی نظام گفتمانی شوشی در داستان سیاوش». پژوهش‌های ادبی. س 12. ش 48. صص. 35-54.
- شعیری، حمیدرضا (1381). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.
- ـــــــــــــــ (1383). «معناشناسی تعامل». فرهنگ اندیشه. س 3. ش 12. صص 199-218.
- ـــــــــــــــ (1385). تجزیه و تحلیل نشانه ـ معناشناختی گفتمان. تهران:‌ سمت.
- ـــــــــــــــ (1387). نشانه ـ معنا‌شناسی دیداری: نظریه و تحلیل گفتمان هنری. تهران: سخن.
- ـــــــــــــــ (1388). «از نشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه ـ ‌معناشناسی گفتمانی». نقد ادبی. ش 8. صص 33-51.
- ـــــــــــــــ (1391). «بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در ارتباط گفتمانی». زبان‌پژوهی. س3. ش 6. صص 23-49.
- ـــــــــــــــ (1393). «الگوی مطالعه انواع نظام‌های گفتمانی: بررسی نظام‌های روایی، تنشی، حسی، تصادفی و اتیک از دیدگاه نشانه ـ معناشناختی». مجموعه مقالات نخستین کارگاه تحلیل گفتمان. صص 53-72.
- ـــــــــــــــ (1394). «مقاومت، ممارست و مماشات گفتمانی: قلمروهای گفتمان و کارکردهای نشانه ـ معناشناختی آن». جامعه‌شناسی ایران. د 16. ش 1. صص 110-128.
- ـــــــــــــــ (1395). نشانه ـ  معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.
- ـــــــــــــــ (1392). «نظام تنشی و ارزشی از دیدگاه نشانه ـ معناشناسی سیال: الگویی جهت تحلیل گفتمان ادبی». انسان و فرهنگ. س 2. ش 3. صص 59-66.
- شفیعی، سمیرا و همکاران (1395). «تحلیل نشانه ـ معناشناختی گفتمان روایی ضحاک و فریدون». ادبیات حماسی. س 3. ش 5. صص99-129.
- عباسی، علی (۱۳۹۵). نشانه ـ معناشناسی روایی مکتب پاریس: جایگزینی نظریة مدلیته‌ها بر نظریۀ کنشگران: نظریه و عمل. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- ـــــــــــــــ و هانیه یارمند (1390). «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه ـ ‌معناشناختی ماهی سیاه کوچولو». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. ش 3. صص 147-171.
- ـــــــــــــــ و میترا مرادی (1396). «بررسی تولید معنا در نظام گفتمانی روایی رمان «و اگر حقیقت داشت» اثر مارک لوی بر اساس الگوی مطالعاتی گرماس». نقد زبان و ادبیات خارجی. د 14. ش 19. صص 259-278.
- گرمس، آلژیرداس ژولین (1389). نقصان معنا. ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری. تهران: علم.
- معین، بابک (1382). «معناشناسی روایت». پژوهشگاه علوم انسانی. ش 37. صص 117-132.
- نصیحت، ناهید و همکاران (1392). «بررسی نشانه ـ ‌معنا‌شناختی ساختار روایی داستان کوتاه حبل کالورید». انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. ش 28.  صص 89-110.
- Bachelard, G. (1938). La psychanalyse du feu. Paris: Gallimard.
- Bertrand, D. (1999). Parler Pour Convaincre. Paris: Gallimard.
- ــــــــــــــــ (2000). Précis de sémiotique littéraire. Paris: Nathan.
- Brémond, C. (1973). La logique du récit. Paris: Seuil.
- Courtes, J. (1976). ''Une lecture sémiotique de Cendrillon''. dans Introduction à la sémiotique narrative et discursive. Paris: Hachette. Pp.109-138.
- Fontanille, J. (2008). Pratiques sémiotique. Paris: PUF.
- ـــــــــــــ & Cl. Zilberberg. (1998). Tension et signification. Sprimont Belgique : Pierre Mardaga.
- Greimas, A.J. (1970). Du sens. Paris: Seuil.
- ــــــــــــــــ (1986). SémantiqueStructurale. Paris: PUF.
- ــــــــــــــــ & J. Courtes (1978). "Cendrillon s'en va au bal… Les rôles et les figures dans la littérature orale française''. Système de signes. Textes réunis en hommage à Germaine Dieterlen. Paris: Heman. Pp. 243-257.
- ــــــــــــــــ & J. Courtes (1993). Sémiotiques: dictionnare raisoné de la théorie du langage. Paris : Hachette.
- Malarte, Claire-Lise (1989). Perrault à travers la critique depuis 1960, Bibliographie annotée. Paris: Wolfgang Leiner.
- Maranda, P. (1973). ''Cendrillon: Théories des graphes et des ensembles''. Sémiotique narrative et textuelle. Paris: Larousse. Pp. 122-136.
- Peirce, Ch. S. (1931-1935). The Collected Papers. Vol. IV. Par C. Hartshorne. Harvard : Harvard Univ. Press.
- Perrault, Ch. (1697). Contes. Espagne: Gallimard. Coll. «Folio Classique», 2010.
- Propp, V. (1965). Morphologie du conte. Paris: Seuil (1965).
- Ricour, P. (1990). Soi-même Comme un Autre. Paris: Seuil.
- Steiner, C. (1990). Scripts people lives. New York: Grove Press.