بررسی «زمان روایت» در فیلم «تکرارکنندگان» بر اساس روایت‌شناسی ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه و لاتین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران‌

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

این نوشتار قصد دارد تا از دیدگاه تحلیل زمان روایی براساس نظریة ژرار ژنت، فیلم تکرارکنندگان به کارگردانی کارل بسای محصول سال ۲۰۱۰م را بررسی کند. اعتقاد نگارندگان این است که به فیلم هم می‌توان به‌مثابة متن تحلیل‌پذیر نگریست. همچنین در این بررسی مشاهده می‌شود که چگونه بررسی زمان روایی برای فیلم امکان‌پذیرتر از رمان خواهد بود؛ ولی درعین حال پیچیدگی‌های خود را هم در حیطه‌های‌ دیگر دارد.
هدف این پژوهش شرح کارکرد نظریة زمان روایی ژرار ژنت در پیکرة مطالعاتی پیشنهادی نگارندگان از حوزة سینماست. به این منظور، پرسش اصلی تحقیق این است که نظریة ژرار ژنت درباب زمان روایی در فیلم تکرارکنندگان چه کاربستی دارد و چگونه مؤلفه‌های روایت، هم در پیشبرد روایت داستان فیلم و هم در رساندن پیام ضمنی آن به مخاطب نقش ایفا می‌کنند. در پایان این نتیجه حاصل می‌شود که متد ساختارگرا و تحلیلی ژنت این فرصت را فراهم می‌کند که در فیلم مورد بررسی، با مقایسة زمان داستان و زمان روایت (در سه ساحت نظم و ترتیب، دیرش و بسامد) و با تقسیم‌بندی‌های کمّی (مانند تقسیم روزها، رویدادها و شخصیت‌ها) به ارتباط بین زنجیرة رویدادها و علل احتمالی وقوع آن‌ها بهتر پی ببریم و نشانه‌های مکنون فیلم را هویدا سازیم.

کلیدواژه‌ها


احمدی، بابک (۱۳۸۰). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
ـــــــــــــ (۱۳۸۴). سارتر که می‌نوشت. تهران: نشر مرکز.
اسلامی، مجید (۱۳۸۶). مفاهیم نقد فیلم. تهران: نشر نی.
تروبی، جان (۱۳۹۴). آناتومی داستان. ترجمة محمد گذرآبادی. تهران: آوند دانش.
تودورف، تزوتان (۱۳۷۹). بوطیقای ساختارگرا. ترجمة محمد نبوی. تهران: آگاه.
جدی‌تازه‌کند، رؤیا، پروانه عادل‌زاده و کامران پاشایی‌فخری (1397). «بررسی مؤلفۀ زمان در اتوبوس شمیران براساس دیدگاه ژرار ژنت». متن‌پژوهی ادبی. س22. ش76. صص165ـ190.
ریمون ـ کنان، شلومیت (۱۳۸۷). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمة ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
شهبا، محمد و ماهرخ علی‌پناهلو (۱۳۹۶الف). «تحلیل زمان روایی در دو فیلم ‘دربارة الی’ و ‘گذشته’ از دیدگاه ژرار ژنت». دوفصلنامۀ روایت‌شناسی. س۱. ش۲. صص27ـ50.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۶ب). «زمان و شخصیت در فیلم جدایی نادر از سیمین اثر اصغر فرهادی». دوفصلنامۀ علمی ـ پژوهشی دانشگاه هنر. س۸. ش۱۵. صص73ـ88.
صافی‌پیرلوجه، حسین و مریم سادات‌فیاضی (1387). «نگاهی گذرا به پیشینۀ نظریه‌های روایت». فصلنامۀ نقد ادبی. س1. ش2. صص145ـ170.
فروید، زیگموند (۱۳۸۹). تفسیر خواب. ترجمة شیوا رویگریان. تهران: نشر مرکز.
قاسمی‌پور، قدرت (۱۳۸۷). «زمان و روایت». فصلنامۀ نقد ادبی. س1. ش2. صص123ـ144.
قربانی مادوانی، زهره و سمیه آقابابایی (1397). «کاربست نظریۀ زمان روایت ژرار ژنت در مجموعه‌داستان‌های لحظۀ صدق و به کی سلام کنم؟». دوفصلنامۀ روایت‌شناسی. س2. ش۴. صص181ـ212.
یعقوبی، رؤیا (۱۳۹۱). «روایت‌شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان براساس نظریات ژرار ژنت». پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب. س8. ش۱۳. صص290ـ313.