تحلیل روایت شناختیِ فرایند تحوّل ِگفتمانِ پویای رمان کولی کنار آتش اثر منیرو روانی پور برپایة رویکرد نشانه- معناشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

چکیده

در تکوین تحلیل روایی، سه مرحله را در پیشینة روایت‌شناسی می‌توان برشمرد: ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ، منطق روایت‌های ممکن کلود برمون و معناشناسی روایی گِرِمس که خاستگاه آن مکتب پاریس است و با نشانه‌شناسی درهم آمیخت و به نشانه‌معناشناسی انجامید .نشانه‌معناشناسی گفتمانی و روایی برایند نشانه‌شناسی ساختارگرای سوسوری و پی‌یرسی و نشانه‌شناسی پساساختارگراست. نشانه‌معناشناسی متن روایی را مجموعه‌ای منسجم و معنادار می‌داند که جریانی جهت‌دار در آن وجود دارد و ساختار چنین متن‌هایی ایستایی متن را به پویایی با ویژگی‌های هویتی، ادراکی، ارزشی و کنشی تبدیل می‌کند. در این مقاله می‌کوشیم با روش تحلیلی ـ توصیفی، روش استدلال استقرایی و روش کیفی در تحلیل داده‌ها، به بررسی روایت‌شناختیِ فرایند تحول در گفتمان پویای رمان کولی کنار آتش و تحلیل زنجیره‌های معنایی این تحول همچون عوامل درون‌کلامی و برون‌کلامی، بُعد عملی، پویایی، مکانی و زمانی کلام، ارتباط کنشی و سرانجام نقش افعال مؤثر در این رمان بپردازیم. از نتایج پژوهش این است که در رمان کولی کنار آتش، کنشگر در توانشی عاطفی قرار می‌گیرد و در چارچوب فرایند گفتمان روایی به مرحلۀ شوِش وارد می‌شود و مؤلفه‌های گفتمانی این رمان گاه باعث می‌شود متن از سطح نشانه‌معناشناسی روایی به سطح نشانه‌معناشناسی گفتمانی تبدیل شود. واژه‌های کلیدی: روایت‌شناسی، کولی کنار آتش، گفتمانِ پویا، نشانه‌معناشناسی.

کلیدواژه‌ها


تولان، مایکل (1386). روایت‌شناسی درآمدی بر زبان شناختی ـ انتقادی. ترجمۀ سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت. ## حسین‌پور، احمد، مهیار علوی‌مقدم و محمود فیروزی‌مقدم (1398). «تحلیل ساختار روایی و کنش گفتمان رمان سمفونی مردگان برپایة نظریة نشانه ـ معناشناسی روایی گرماس». دوفصلنامۀ روایت‌شناسی. س 3. ش 6. صص 55ـ81. ## دانسی، مارسل (1387). نشانه‌شناسی رسانه‌ها. ترجمۀ گودرز میرانی و بهزاد دوران. تهران: چاپار. ## رابرتز، جفری (1389). تاریخ و روایت. ترجمۀ جلال فرزانه دهکردی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع). ## روانی‌پور، منیرو (1395). کولی کنار آتش. تهران: نشر مرکز. ## ریمون ـ کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر. ## سجودی، فرزان (1387). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: نشر علم. ## شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی (1388). راهی به نشانه ـ معناشناسی سیال. تهران: علمی و فرهنگی.## شعیری، حمیدرضا (1388). «از نشانه‌شناسی ساخت‌گرا تا نشانه‌معناشناسی گفتمانی». فصلنامۀ نقد ادبی. س2. ش 8. صص 33ـ51. ## شعیری، حمیدرضا (1395). تجزیه و تحلیل نشانه‌معناشناسی گفتمان. تهران: سمت. ## شعیری، حمیدرضا (1397). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت. ## عباسی، علی (1393). روایت‌شناسی کاربردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ## عباسی، علی (1395). نشانه‌معناشناسی روایی مکتب پاریس جایگزینی نظریۀ مُدَلیته‌ها بر نظریۀ کنشگران: نظریه و عمل. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ## گرِمِس، آلژیرداس ژولین (1389). نقصان معنا. ترجمۀ حمیدرضا شعیری. تهران: نشر علم. ## مکاریک، ایرناریما (1394). دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر. چ 5. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه. ## Abbasi, A. (2014). Applied narratology. Tehran: Shahid Beheshti University. ## Dansey, M. (2008). Media Semiotics (translated into Farsi by Goodarz Mirani and Behzad Doran). Tehran: Chapar. ## Ducrot, O., et Schaffer J. M. (1995). Nouveau Dictionnaire Encyclopédique des Sciences Langage. Paris: Seuil. ## Fontanille, J. (1998). Sémiotique du discours. Limoges: PUF. ## ـــــــــــــــــــــ (1999). Sémiotique et littérature. Essais de méthode. Paris: PUF. ## Greimas, A. J. (1972). Essais de Sémiotique Poétiques. Paris: Larousse. ## Greimas, A. J., et Fontanille, J. (1991). Sémiotique des passions. Des états de choses aux. Paris: Seuil. ## Greimas, A. J. (1984). Structural Semantics. Lincoln, NB: Univercity of Nebraska Press. ## Greimas, A. J. (2010). Lack of meaning (translated into Farsi by Hamid Reza Shaeiri). Tehran: Science. ## Hjelmslev, L. (1985). La syllable en tant qu'unite structural. Paris: Nouveaux essais, PUF. ## Hosseinpour, A., Alavi Moghadam, M., & Firoozi Moghadam, M. (2019). Analysis of the narrative structure and discourse action of the symphonic novel of the dead based on Greimas' theory of sign-semantics theory. Journal of Narratology, 3(6), 81-55. ## Lacan, J. (1999). Ecrits 1. Paris: Seuil. ## Landowski, E. (2005). Les Interactions Risquées. Nouveaux Acts Semmiotiques. Limoges: Pulim. ## Portner, P., & Barbara Hall Partee (2002). Formal semantics: the essential readings. Blackwell Pub. états d’âme. Paris: Seuil. ## Ravanipour, M. (2015). Gypsy by the fire. Tehran: Markaz. ## Roberts, J. (2010). History and narration (translated into Farsi by Jalal Farzaneh Dehkordi). Tehran: Imam Sadegh University Press. ## Shaeiri, H. (2009). From constructivist semiotics to sign-discourse semantics. Literary Criticism Quarterly, 2(8), 33-51. ## Shaeiri, H (2014). Fundamentals of modern semantics. Tehran: Samt. ## Shaeiri, H (2016). Analysis of the semantic sign of discourse. Tehran: Samt. ## Shairi, H., & Vafaei, T. (2009). A way to sign - fluid semantics. Tehran: Scientific and cultural. ## Sujudi, F. (2008). Applied semiotics. Tehran: Elm.##