تأثیر کمینه گرایی بر روایت قفس اثر صادق چوبک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی گروه زبان فرانسه، ,واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه زبان فرانسه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در این مقاله، روایت «قفس»، اثر صادق چوبک، با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی بررسی و تأثیر و نقش‌ ادبیات کمینه‌گرا در این روایت تجزیه و تحلیل شده است. سپس روایت مذکور با معیارهایی که شوتز برای روایت‌های کمینه‌گرا تعیین کرده، تطابق داده شده است. هدف اصلی مقاله نشان دادن نقش‌های صوری و محتوایی کمینه‌گرایی در روایت «قفس» است. روایت «قفس» با ویژگی‌هایی همچون حجم محدود، سادگی در جملات و ضرباهنگ، ترکیب جمله‌های کوتاه با جمله‌های بلند، جملات‌ ناتمام، واقع‌گرایی، پایان پیچیده، سرعت زیاد روایت، کنشگران فاقد هویت و اصالت، و پی‌رنگ گسسته و ناپیوسته در زمرۀ روایت‌های کمینه‌گرا قرار می‌گیرد. صادق چوبک جهت‌گیری سؤال‌برانگیز انسان در زیستن در قفس خرد خود را، به‌خوبی تبیین کرده و کوشیده است به‌ شیوه‌های نو و کمینه‌گرا آن را منعکس نماید. او با به‌تصویر کشیدن انحرافات اخلاقی جامعة معاصر ایران، درپی ممانعت از تنزل هرچه بیشتر مفاهیم متعالی و انسانی است. در پایان با الهام از روایت فوق، مزایا و چالش‌های تفکر و زندگی کمینه‌گرا بیان شده است. واژه‌های کلیدی: کمینه‌گرایی، «قفس»، صادق چوبک، روایت‌های کمینه‌گرا.

کلیدواژه‌ها


آتش‌سودا، محمدعلی (1384). «شیوۀ داستان‌نویسی چوبک». مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. ش 42. صص 187ـ202.## احسانی، زهرا، حمیدرضا شعیری و مرتضی بابک‌معین (1399). «تحلیل نظام روایی محافظه‌کاری و خطرپذیری: نظریة گفتمان خیزابی مطالعة موردی روایت همنوایی شبانة ارکستر چوب‌ها اثر رضا قاسمی». دوفصلنامۀ روایت‌شناسی. ش 7. صص 1ـ32. ## استون، ‌ویلفر و دیگران (1376). همه چیز و هیچ چیز. ترجمۀ حسن افشار. تهران: نشر مرکز. ## امین‌الاسلام، فرید (1381). نگرشی بر داستان‌های مینی‌مالیستی. تهران: همداد. ## باباسالار، اصغر (1385). «صادق چوبک و نقد آثار وی». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش 177. صص 133ـ151. ## پارسا، سید احمد (1385). «مینیمالیسم و ادب پارسی (بررسی تطبیقی حکایت‌های گلستان با داستان‌های مینی‌مالیستی)». نشریۀ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. ش 20. صص 27ـ48. ## پارسی‌نژاد، کامران (1387). هویت‌شناسی ادبیات و نحله‌های ادبی معاصر. تهران: کانون اندیشه‌های جوان. ## جزینی، محمدجواد (1390). داستانک. تهران: هزارۀ ققنوس. ## جزینی، محمدجواد (1394). ریخت‌شناسی داستان‌های مینی‌مالیستی. تهران: نشر ثالث. ## چوبک، صادق (1344). انتری که لوطیش مرده بود. چ 3. تهران: سازمان کتاب‌های جیبی. ## رضی، احمد و سهیلا روستا (1388). «کمینه‌گرایی در داستان‌نویسی معاصر». پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دورۀ جدید. ش 3. صص 77ـ90.## سلیمی‌کوچی، ابراهیم و نیکو قاسمی‌اصفهانی (1393). «کمینه‌گرایی در خرده‌حکایت‌های تذکره‌الاولیا: استراتژی زیبایی‌شناختی». ادب فارسی. س 4. ش 2. صص 101ـ113. ## شعیری، حمیدرضا (1397). مبانی معناشناسی نوین. چ 6. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی. ## صابرپور، زینب (1388). «داستان کوتاه مینیمالیستی». فصلنامۀ‌ نقد ادبی. س 2. ش 5. صص 135ـ146.## عباسی، علی (1395). روایت‌شناسی کاربردی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات شهید بهشتی. ## عزب‌دفتری، بهروز (1379). «صادق چوبک و داستان قفس». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. ش 174. صص 135ـ150. ## کادن، جان آنتونی (1380). فرهنگ ادبیات و نقد. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: امیرکبیر. ## میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377). واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز. ## نبی‌ئیان، پانته‌آ و حمیدرضا شعیری (1394). «تحلیل نشانه‌معناشناختی فرایند تشخیص در گفتمان ادبی: مطالعۀ موردی پاچه‌خیزک نوشتۀ صادق چوبک». پژوهش‌های زبانی. ش 1. صص 57ـ76. ## Abbasi, A. (2016). Applied Narratology (in Farsi). Tehran: Shahid Beheshti publication. ## Aminoleslam, F. (2002). An observation of minimalist stories (in Farsi). First ed. Tehran: Hamdad. ## Atashsoda, M. (2005). Chubak’s style in writing fiction (in Farsi). JSSHSU, 42, 191. ## Azabdaftari, B. (2000). Sadegh Chubak and the cage (in Farsi). JFLH, 174, 140. Babasalar, A. (2006). Sadegh Chubak and the critique of his works (in Farsi). JLHSD, 177, 134. ## Bedrane, S., Revaz, F., & Viegnes, M. (2012). Le récit minimal du minime au minimalisme, littérature, arts, media, Paris: presses Sorbonne Nouvelle. ## Chubak, S. (1965). An ape whose lord was died (in Farsi). Third ed. Tehran: Ketabhaye-Jibi Organization. ## Cuddon, J. A. (2001). A Dictionary of Literary Terms (translated into Farsi by Kazem Firoozmand). Tehran: Amirkabir. ## Ehsani, Z., Shairi, H.R., & Moin, M.B. (2020). Semio semantic and narrative analysis of conversation of risk taking discourse system in Hamnavaei shabane orkestre chubha (in Farsi). JNS, 7, 19. Doi: 20.1001.1.25886495.1399.4.1.1.9## Halévy, M. (2012). Arc, Simplicité et Minimalisme. Paris: Editions Dangles. ## Jazini, M. (2011). Minial Story (in Farsi). First ed. Tehran: Hezareh Ghoghnoos. ## Jazini, M (2015). Morphology of Minimalist Stories (in Farsi). First ed. Tehran: Sales Publication. ## Mirsadeghi, J., & Sadeghi, M. (1998). Dictionary of the art of writing fiction (in Farsi). Tehran: Ketab-e-Mahnaz. ## Motte, W. (1999). Small Worlds: Minimalism in contemporary French literature. Lincoln and London: University of Nebraska Press. ## Nabian, P., & Shairi, H. R. (2016). Discursive –semiotics Criticism of Personification as a Process in Literary Discourse: A Case Study of “the Mouse” by Chubak (in Farsi). JLR, 1, 67. Doi: 10.22059/JOLR.2016.59414## Parsa, S.A. (2007). Minimalism and the Persian Literature (A Contrastive Analysis of the Tales of Golestan and Minimalist Stories) (in Farsi). JLFH, 20(17), 32-34.## Parsinezhad, K. (2008). Identification of Literature and Contemporary Literary Approaches (in Farsi). First ed. Tehran: Kanoon-e-Andishehaye-Javan. ## Razi, A., & Rousta, S. (2008). Minimalism in the Modern Short Story (in Farsi). TCPL, 3, 82. ## Saberpour, Z. (2009). The Minimalist Short Story (in Farsi). Literary Criticism, 2(5), 135-146. ## Salimi Koochi, E., & Qasemi Esfahani, N. (2015). Minimalism in Attar’s Tadhkirat-ul-Awliyā: An Esthetic Strategy (in Farsi). Persian Literature, 4(2), 109. Doi: 10.22059/JPL.2015.54168## Schoots, F. (1997). Passer en douce à la douane l'ecriture minimaliste de Minuit. Amsterdam – Atlanta, GA. ## Shairi, H. R. (2018). Foundations of Modern Semantics (in Farsi). Sixth ed. Tehran: The Organization of Researching and Composing University Textbooks in the Humanities (SAMT), the Research Center for Research and Development. ## Toussaint, J–P. (1985). La Salle de bain. Paris: Les éditions de Minuit. ##