تبیین زبان‌شناختی روایت سکوت در گزیده‌ای ازآثار پوچ‌نما

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، رشتۀ زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

برای شناسایی و درک بهتر آثار پوچ‏نما، به تبیین و درک کامل مؤلفه‏هایی ازقبیل سکوت نیاز است تا مضمون و پیام نویسنده به‏درستی درک شود. واکاوی و درک مفهوم سکوت به‌جای گفتار به غنای تفسیر و نقد این‌گونه آثار کمک شایانی می‌کند و در درک بهتر آثار ادبی و پیام نویسنده راه‏گشاست. در این پژوهش، تلاش شده است کارکرد گفتمانی سکوت و انواع آن براساس اصول شش‌گانۀ یاکوبسن در چارچوب نظری افرات (2008) در روایت پوچ‏نمایی بررسی شود تا با مطالعۀ انواع سکوت، اهمیت و ضرورت آن در به‌تصویر ‏کشیدن پوچ‏نمایی در گزیده‏ای از آثار پوچ‌نما نشان داده شود. در این تحقیق، مؤلفان به این موضوع پرداخته‌اند که چگونه نویسندگان پوچ‏نما سکوت را به‏عنوان ابزاری برای نشان دادن هبوط انسانی، تنهایی و انزوای افراد به‌کار می‏گیرند و زبان را عامل نارسایی برای بیان مضمون پوچ‏گرایی می‏نمایانند. پیکرۀ تحقیق این تحلیل عبارت است از: در انتظار گودو، آخر بازی، هوای سرد، اتاق و بوف کور. گردآوری داده‏ها به‌شیوۀ کتابخانه‏ای و روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا و توصیفی است. پژوهش نشان می‏دهد که سکوت برگرفته از آثار پوچ‏نما تردید، انتظار، سرکوب، انزوا، ترس، بی‏هدفی، یأس، درماندگی و ناکارآمدی زبان را که به مقولۀ پوچی ختم می‏شود، به‌تصویر می‏کشد. نتیجۀ این پژوهش دست‏ یافتن به اَشکال مختلف سکوت در سبک ادبی پوچ‏نمایی و مشخص‏ کردن خطوط فکری نویسندگان پوچ‏نما در به‌کارگیری سکوت جهت بازنمایی ناگفته‏های این‌گونه آثار پست‏مدرن است که درنتیجۀ آن خواننده موفق به خوانش متون پوشیده و غامض این آثار می‏شود.

کلیدواژه‌ها


احمدی، بابک (1375). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز. ##ابوالحسنی‌چیمه، زهرا (1390). «انواع نمود واژگانی در افعال فارسی». مجلۀ ادب فارسی. د 1. ش 6. صص101ـ120. ##باغینی‌پور، مجید (1375). «نگاهی گذرا به جنبه‌هایی از سخن‌کاوی». مجلۀ زبان‌شناسی. س 13. ش 1 و 2. صص 16ـ33. ##حداد، ابوالفضل (1389). «حقیقت و معنا در آثار ساموئل بکت (با تأکید بر دیدگاه‌های آلن بدیو و تئودور آدورنو)». نقد زبان و ادبیات خارجی. د 3. ش 5. صص 49ـ71. ##حیدری، حسن و یدالله رحیمی (1394). «سکوت ارتباطی در غزلیات شمس». مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات. د 16. ش 29. صص 51ـ72. ##روشنی‌تختمشلو، ناهید (1394). خوانش پدیدارشناسی روی رمان‏های مورفی و وات ساموئل بکت. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات انگلیسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. ##شعیری، حمیدرضا (1392). تجزیه و تحلیل نشانه ـ معناشناختی گفتمان. تهران: سمت. ##صادقی، لیلا (1389). «نقش‏های سکوت ارتباطی در خوانش متون ادبیات داستانی». فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش 19. صص 187ـ211. ##صفوی، کورش (1394). از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورۀ مهر. ##ضیاء‌حسینی، سید محمد (1386). گزیده‌مقالات دربارۀ زبان‌شناسی، روش تدریس، ترجمه و ادبیات. تهران: رهنما. ##طاهری، قدرت‏الله (1392). «بازتاب جلوه‏های معناباختگی در آثار صادق هدایت». متن‌پژوهی ادبی. د 17. ش 56. صص 85ـ106. ##علوی، فاطمه (1381). بررسی دیدگاه روایی در سه مقاله داستان چوبک، رویکرد تحلیل کلام انتقادی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تهران. تهران. ##عضدانلو، حمید (1380). گفتمان و جامعه. تهران: نشر نی. ##فرزانه، م. ف. (1372). آشنایی با صادق هدایت. تهران: نشر مرکز. ##کامیابی‌مسک، احمد (1391). آخرین مصاحبه با ساموئل بکت. تهران: آرویج. ##مارتین، جنیفر (1386). پنج نمایشمنامۀ ساموئل بکت و بنیان‌های نظری نهفته در آثارش. ترجمۀ حسام نقره‌چی. تهران: ایران تئاتر. ##مک‌دانل، دایان (1380). مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان. ترجمۀ حسینعلی نوذری. تهران: فرهنگ گفتمان. ##معصومی، مریم (1392). خوانش شالوده‏فکنی و واسازی نمایشنامه‏های جشن تولد و خیانت اثر هارولد پینتر. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. ##مهدوی، بتول و دیگران (1394). «کاربرد زبان عامیانه یکی از خصایص سبکی منشآت قائم‌مقام». مجلۀ فرهنگ و ادبیات عامیانه. ش 5. صص 185ـ208. ##میلز، سارا (1388). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی. زنجان: هزارۀ سوم. ##یاکوبسن، رومن (1381). «زبان‏شناسی و شعرشناسی» در مجموعه‌مقالات زبان‏شناسی و نقد ادبی. ترجمۀ حسین پاینده و مریم خوزان. تهران: نشر نی. ##Abolhassani Chimeh, Z. (2011). “Types of Lexical Aspects in Persian Verbs” (in Farsi) Persian Literature: The University of Tehran’s Scientific Journals. Vol. 1. No. 6. pp. 101-120. ##Ahmadi, B. (1997). The Text Structure and Textual Interpretation (in Farsi). Tehran: Markaz. ##Alavi, F. (2011). Study of Narrative View on Three Articles of Choobak’s Stories (in Farsi). Critical Discourse Analysis. MA Thesis. Tehran University. ##Austin, L. J. (1962). How to do things with words. Harvard. al. 1990. The Arabic Linguistic Traditions. London: Routledge. ##Azodanloo, H. (2010). Discourse and Society (in Farsi). Tehran: Ney Publication. ##Baghinipour, M. (2011). “A Brief Review of Some Aspects of Discourse Analysis” (in Farsi). Linguistics. Vol. 13. No. 1 & 2. pp. 16-33. ##Boulter, J. (1988). Beckett: A Guide for the Perplexed. London: Routledge. ##Brown, G., & George, Y. (1983). Discourse Analysis. Cambridge: Cambridge University Press. ##Brumfit, C. J. M., & Johnson, K. (1978). The Communicative Approach to Language Teaching. Oxford: Oxford University. ##Camus, A. (1946). The stranger. New York: Harper. ##Camus, A. (1948). The Outsider. New York: Harper. ##Couplnad, N., & Jaworski, A. (1999). The Discourse of Reader. London: Routledge. ##Eagleton, T. (1983). Literary Theory: An Introduction. Minneapolis: University of Minnesota Press. ##Ephratt, M. (2008). “The Functions of Silence”. Journal of Pragmatics. No. 40. pp. 1909-1938. ##Esslin, M. (1976). The peopled Wound: The Work of Harold Pinter. New York: Doubleday. ##Esslin, M. (1992). Pinter: The Playwright. London: Methven. ##Esslin, M. (2004). The Theater of the Absurd. Vintage Press. ##Farzaneh, M. F. (1994). Encounter with Sadegh Hedayat (in Farsi). Tehran: Markaz Publication. ##Hadad, A. (2010). “A Study of Truth And Meaning In Samuel Beckett With Reference To Badiou And Adorno”. Critical Language and Literacy Studies.Vol. 3. No. 5. pp. 49-71. ##Haidary, H., & Rahimi, Y. (2015). “Communicative Silence in Shams Lyrics” (in Farsi). Culture-Communication Studies. Vol. 16. No. 29. pp. 51- 72. ##Jakobson, R. (1960). “Concluding statement: Linguistics and poetics” In T. A. Sebeok (Ed.). Style in Language. New York: Wiley. pp. 350-377. ##Jakobson, R. (1987). “Linguistics and Poetics”. Language in Literature. Krystyna Pomorska and Stephen Rudy (Eds.). Cambridge and London: Harvard University Press. pp. 62-94. ##Jakobson, R. (2011). Linguistics and Poetics (in Farsi). Hossein Payandehpour and Maryam Khozan (Trans.). Tehran: Ney Publication. ##Jenifer, M. (2008). Five plays of Samuel Beckett and Theoretical Basis in His Works (in Farsi). Hesam Noghrechi (Tr.). Tehran: Iran Theater. ##Kamyabi Mask, A. (2013). The Last Interview with Samuel Beckett (in Farsi). Tehran: Arvij Publication. ##Keenan, E. (1971). “Two kinds of presupposition in natural language” In C. J. Fillmore (Ed.). Langendoen Studies in Linguistic Semantics. Irvington. pp. 45-54. ##Sacks, H., et al. (1974). “A Simplest Systematics for the Organization of Turn- Taking for Conversation”. Language. Vol. 5. No. 4. Part 1. pp. 696-735. ##Macdonell, D. (1986). Theories of Discourse: An Introduction (in Farsi). Hosseinali Nozari (Tr.). Tehran: Farhang Gofteman Publication. ##Schiffirin, D. (1987). Discourse Markers. Cambridge Cambridge University Press. ##Mahdavi, M., et al. (2015). “Using Slang, one of GhaemMaghamFarahani’s Stylistic Features in His Manuscrips” (in Farsi). Culture and Folk Literature. Vol. 3. No. 5. pp. 185-208. ##Masoomi, M. (2014). Deconstruction of ‘Birthday’ and ‘Betrayal’ by Harold Pinter(in Farsi). MA Thesis in English Literature. Karaj Azad University. ##Mills, S. (2010). Discourse (in Farsi). Fattah Mohammadi (Tr.). Zanjan: Hezare Sevom Publiction. ## Roshani Takhtamsheloo, N. (2015). The Phenomenological Reading on Samuel Beckett’s Murphy and Watt (in Farsi). MA Thesis in English Literature. Karaj Azad University.Sadeghi, L. (2011). “The Roles of Co##mmunicative Silence in Reading the Texts of fiction” (in Farsi). Research in Persian Language and Literature. No. 19. pp. 187-211. ##Safavi, K. (2015). From Linguistics to Literature (in Farsi). Tehran: Soore Mehr Publication. ##Shairi, H. R. (2013). The Analysis on Semiotics and Semantics of Discourse (in Farsi). Tehran: Samt Publication. ##Taheri, Gh. (2014). “The Reflection of Absurdism in Sadegh Hedayat’s works” (in Farsi). Literary Text Research. Vol. 17. No. 56. pp. 85-106. ##Ziahosseiny, S. M. (2007). Selected Articles on Linguistics, Methodology, Translation and Literature (in Farsi). Tehran: Rahnama publication.##