تحلیل عنصر شخصیّت‌‌ در رُمان «دخیل عشق» بر اساس نظریۀ معنا‌محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

3 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

چکیده
«شخصیّت»‌ از مهمترین عناصر روایت‌ و چگونگی تفسیر شخصیّت‌ها از اجزاءِ اصلی تفسیر متن است. هدف این پژوهش واکاوی رمزگان معنایی شخصیّت‌‌های داستانی بر اساس نظریۀ معنا‌محور از رویکردهای نوین تحلیل شخصیت‌پردازی در روایت‌شناسی و تلفیقی از نظریه‌های «ریمون-کنان»، «رولان‌بارت»، «مایکل‌بال» و ...در رمان «دخیل عشق» اثر «مریم بصیری» با مطالعات کتابخانه‌ای و توصیفی-تحلیلی است. نتایج پژوهش چنین است: معناگرائی، دست‌یابی به مفهومی است که موضوع آن به لفظ در نمی‌آید ولی با توجّه‌به ساختمان ترکیبی کلام فهمیده‌می‌شود و لفظ را دال و معنا را مدلول و مفهوم می‌نامد. شخصیّت‌های نوعی و ایستای این رمان، مطابق اصول تعمیم‌پذیری، تکرار، تضاد و تشابه؛ دارای همبودگی صفات متعددی مانند مسئولیت‌پذیری، فروتنی، دین‌باوری، فداکاری و... هستند و در ادامۀ جریان ادبیّات دینی با رویکردی‌ ترویجی-تبلیغی با هدف اشاعۀ مفاهیم و آموزه‌های دینی و دستاوردهای دفاع مقدس خلق شده‌اند. خصلت شخصیت‌ها در قرائن متنی مانند توصیف مستقیم دانای کل، توصیف ظاهر، نامگذاری شخصیّت‌ها، کنش و گفت و گو‌های آنان ترسیم می‌‌شود. مهمترین رمزگان و بستر معنایی شخصیت‌های این رمان دینی، اعتقادی و برجسته‌ترین ارزش معنایی، خصیصۀ ایثار و فداکاری است.

کلیدواژه‌ها


آبستفلد، ریموند (1393). صحنه‌پردازی در رمان. ترجمۀ عبدالله کریم‌زاده. تهران: سورۀ مهر.## اخوّت، احمد (1392). دستور زبان داستان. چ 2. اصفهان: نشر فردا.## بارت، رولان (1399).s/z. ترجمۀ سپیده شکری‌پور. چ 2. تهران: افراز.## بصیری، مریم (1396الف). دخیل عشق. چ 26. تهران: جمکران.## بصیری، مریم (1396ب). فرایند شکل‌گیری داستان در ادبیّات داستانی و دراماتیک. تهران: امیر کبیر.## تولان، مایکل (1386). روایت‌شناسی، درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی. ترجمۀ سیّده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. چ 3. تهران: سمت.## دقیقیان، شیرین‌دخت (1397). شخصیّت‌پردازی در ادبیّات داستانی. چ 2. تهران: مروارید.## ریمون‌کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حُری. چ 2. تهران: نیلوفر.## شمیسا، سیروس (1375). انواع ادبی. چ 4. تهران: فردوسی.## فرانکل، ویکتور امیل (1387). انسان در جستجوی معنی. ترجمۀ نهضت صالحیان و مهین میلانی. چ 20. تهران: دُرسا.## فیضی نیکجه، شهر‌زاد محمود بشیری (1393). «تحلیل جایگاه شخصیت زنان در ادبیات پایداری با تکیه بر رمان دخیل عشق». فصلنامۀ مطالعات نقد ادبی. س 2. ش 36. صص 24ـ55.## کارد، اورسون اسکات (1391). شخصیت‌پردازی و زاویۀ دید در داستان. ترجمۀ پریسا خسروی سامانی. اهواز: رسش.## کِرس، نانسی (1398). شخصیت‌پردازی پویا. ترجمۀ حسن هاشمی میناباد. تهران: سورۀ مهر.## میر‏صادقی، جمال (1367). عناصر داستان. چ 2 . تهران: سخن.## میر‏صادقی، جمال (1390). راهنمای رمان‌نویسی. تهران: سخن.## میر‏صادقی، جمال (1391). زاویۀ دید در داستان. تهران: سخن.## میر‏صادقی، جمال (1394). ادبیات داستانی. چ 7. تهران: سخن.## نوشین، عبدالحسین (1371). هنر تئاتر. چ 2. تهران: اساطیر.## Ewen, J. (1968)." Represented speech: aconceptin the theory of prose and its vses in hebrew of fiction (inhebrew) Hagifruy". I. 1400-520 English abstract. Pp. xii-xiii.## Garvay, J. (1976)." Characterization in narrative". Poetics. Vol. 7. pp. 5-74. Pundary‚ D. (2003). Narrative of bodies. London˸ Palgrave Macmilan.## Rimmon-kenan, Sh. (2005). Arrative fiction. Contemporary poetics. London: Routledge.## Chatman, S. (1978). Story and discourse. Cornell U. Press## Obstfeld, R. (2013). Crafting Scenes in the novel (in Farsi). Abdullah Karimzadeh (Tr.). Tehran: Surah Mehr.## Akhut, A. (2012). Story grammar (in Farsi). 2nd Ed. Isfahan: Tomorrow.## Barrett, R. (2014). S/Z (in Farsi). Sepideh Shukripour's (Tr.). Tehran: Afraz.## Basiri, M. (2016a). Involvement of love (in Farsi). 26th0 Ed. Tehran: Jamkaran.## Basiri, M. (2016b). The process of story formation in fiction and dramatic literature (in Farsi). Tehran: Amir Kabir.## Tolan, M. (2016). Narratology, linguistic-critical input (in Farsi). Seyyedah Fatemeh Alavi and Fatemeh Nemati (Trans.). Tehran: Side.## Daghiqian, S. (2017). Characterization in fiction (in Farsi). 2nd Ed. Tehran: Pearl.## Raymon-Kanan, Sh. (2007). Storytelling: Contemporary boutiques (in Farsi). Abul Fazl Hari (Tr.). 2nd Ed. Tehran: Nilofar.## Shamisa, S. (1916). Literary typses (in Farsi). Tehran: Ferdosi.## Frankel, V. (2008). Man in search of meaning (in Farsi). Nahhat Salehian and Mahin Milani (Trans.). 20th Ed. Tehran: Dorsa.## Faizi Nikjeh, S., & Bashiri, M. (2013). "Analysis of the position of women's characters in sustainable literature based on the novel involvement of love" (in Farsi). Quarterly Journal of Literary Criticism Studies. Vol. 6. No. 36. pp. 55-24.## Card, O. (1995). Characterization and perspective in the story (in Farsi). Parisa Khosravi Samani (Tr.). Ahvaz: Resh.## Kearse, N. (1998). Dynamic characterization (in Farsi). Hassan Hashemi Minabad (Tr.). Tehran: Surah Mehr.## Mir Sadeghi, J. (2014). Fiction (in Farsi). 7th Ed. Tehran: Sokhn.## Mir Sadeghi, J. (1998). Story elements (in Farsi). 2nd Ed. Tehran: Sokhn.## Mir Sadeghi, J. (2011). Novel writing guide (in Farsi). Tehran: Sokhn.## Mir Sadeghi, J. (2011). Point of view in the story (in Farsi). First Edition. Tehran: Sokhn.## Oshin, A. (1992). Theater art (in Farsi). 2nd Ed. Tehran: Asatir.##