تحلیل عنصر شخصیّت‌‌ در رُمان «دخیل عشق» بر اساس نظریۀ معنا‌محور

حیدری گوجانی, احمد; ذوالفقاری, محسن; حیدری, حسن; امیدعلی, حجت اله

doi:10.22034/jlc.2021.133824

تحلیل عنصر شخصیّت‌‌ در رُمان «دخیل عشق» بر اساس نظریۀ معنا‌محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

² استاد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

³ استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

10.22034/jlc.2021.133824

چکیده

چکیده
«شخصیّت»‌ از مهمترین عناصر روایت‌ و چگونگی تفسیر شخصیّت‌ها از اجزاءِ اصلی تفسیر متن است. هدف این پژوهش واکاوی رمزگان معنایی شخصیّت‌‌های داستانی بر اساس نظریۀ معنا‌محور از رویکردهای نوین تحلیل شخصیت‌پردازی در روایت‌شناسی و تلفیقی از نظریه‌های «ریمون-کنان»، «رولان‌بارت»، «مایکل‌بال» و ...در رمان «دخیل عشق» اثر «مریم بصیری» با مطالعات کتابخانه‌ای و توصیفی-تحلیلی است. نتایج پژوهش چنین است: معناگرائی، دست‌یابی به مفهومی است که موضوع آن به لفظ در نمی‌آید ولی با توجّه‌به ساختمان ترکیبی کلام فهمیده‌می‌شود و لفظ را دال و معنا را مدلول و مفهوم می‌نامد. شخصیّت‌های نوعی و ایستای این رمان، مطابق اصول تعمیم‌پذیری، تکرار، تضاد و تشابه؛ دارای همبودگی صفات متعددی مانند مسئولیت‌پذیری، فروتنی، دین‌باوری، فداکاری و... هستند و در ادامۀ جریان ادبیّات دینی با رویکردی‌ ترویجی-تبلیغی با هدف اشاعۀ مفاهیم و آموزه‌های دینی و دستاوردهای دفاع مقدس خلق شده‌اند. خصلت شخصیت‌ها در قرائن متنی مانند توصیف مستقیم دانای کل، توصیف ظاهر، نامگذاری شخصیّت‌ها، کنش و گفت و گو‌های آنان ترسیم می‌‌شود. مهمترین رمزگان و بستر معنایی شخصیت‌های این رمان دینی، اعتقادی و برجسته‌ترین ارزش معنایی، خصیصۀ ایثار و فداکاری است.

کلیدواژه‌ها