تحلیل روایت شناختی نمایشنامه«مجلس قربانی سنمّار» بر اساس نظریه مونیکا فلودرنیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، رشتۀ ادبیات نمایشی، دانشکدۀ هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار، گروه ادبیات نمایشی، دانشکدۀ هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه تئاتر، دانشکدۀ هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

روایت شناسی درام از زمینه های مطالعاتی چالش برانگیز در سالیان اخیر بوده است. نظریه پردازانی چون برایان ریچاردسون و آنسگر نونینگ تلاش کردند روایت‌شناسی را از حصار چارچوب داستانی مرسوم خارج کنند و به تشریح روایت‌شناسی درام بپردازند. همسو با این نظریه پردازان، مونیکا فلودرنیک با استفاده از مفاهیم مربوط به روایت شناسی ساختارگرا امکانی را فراهم آورد تا تمهیدات روایی موجود در نمایشنامه ها در چارچوب منظم‌تری قابل تحلیل و تفسیر شوند. نوع تحلیل فلودرنیک از راوی‌ها و دیالوگ ها گامی تاثیرگذار در بسط روایت‌شناسی درام بوده است. پژوهشگران در این مقاله نمایشنامه «مجلس قربانی سنمّار» را از منظر روایت‌شناسی فلودرنیک تحلیل و بررسی کرده‌اند تا هم ساختار روایی این نمایشنامه را شرح دهند و هم چگونگی کارکرد نظریات فلودرنیک را در عمل مشخص کنند. شاخص هایی چون نوع راوی، مدل های بیانی، معرفی شخصیت ها، شیوه استفاده از مجاز، مکان نمایشی، فضا/زمان و در نهایت شیوه بازنمایی سخن، که فلودرنیک بر روی آن‌ها به عنوان شاخصه‌های روایتمندی تاکید دارد، به روشنی در این نمایشنامه قابل شناسایی و تحلیل هستند. رویکرد نظری فلودرنیک به پژوهشگران کمک کرده است تا با ابعادی از شیوه روایت بیضایی آشنا شوند که پیشتر کمتر به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


بیضایی، بهرام (1397). مجلس قربانی سنمّار. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.## تودورف، تزوتان (1382) . بوطیقای ساختارگرا. ترجمۀ محمد نبوی. تهران: آگه.## حاجی‌آقابابایی، محمدرضا (1398). روایت‌شناسی؛ نظریه و کاربرد. تهران: مهراندیش.## شعیری، حمیدرضا (1391). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.## فیستر، مانفرد (1395). نظریه و تحلیل درام. ترجمۀ مهدی نصراله‌زاده. تهران: مینوی خرد.## محبی، پرستو (1398). روایت‌شناسی درام. تهران: جام زرین.## محبی، پرستو، محمدباقر قهرمانی و محمدجعفر یوسفیان کناری (1397). «بازگویی در برابر بازنمایی؛ تحلیل جلوه‌‌های روایتگری در منتخبی از نمایشنامه‌‌های بهرام بیضایی». نامۀ هنرهای نمایشی و موسیقی. س 8. ش 16. صص 37ـ53.## محبی، پرستو، محمدباقر قهرمانی و بهروز محمودی بختیاری (1393). «سیر تکاملی مطالعات نظری روایت‌شناسی در درام». کتاب صحنه. س 16. ش 96. صص 5ـ18.## مکوئیلان، مارتین(1395). گزیدۀ مقالات روایت. ترجمۀ فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.## Alber, J., et al. (2012). "What is Unnatural about Unnatural Narratology: A Response to Monika Fludernik". Narrative. Ohio State University Press. Vol. 20. No. 3. pp. 371-382.## Beyzaei, B. (2018). The convention of Sennemar’s homicide (in Farsi). Tehran: Roshangaran and Women Studies.## Culler, J. (2018). "Naturalization in ‘Natural’ Narratology". Partial Answers: Journal of Literature and the History of Ideas. Vol. 16. No. 2. pp. 291-302.## Fludernik, M. (2013). Conversational Narration-Oral Narration: The Living Handbook of Narratology, Peter Huhn et al. (Eds.). Hamburg: Hamburg University.## Fludernik, M. (2009). An Introduction to Narratology. London and New York: Routledge.## Fludernik, M. (2008). Narrative and Drama: Theorizing Narrativity. John Pier and Jose Garcia Landa (Eds.), Berlin: Walterde Gruyter.## Fludernik, M. (1996). Toward a Natural Narratology. London and New York: Routledge.## Haji Agha-Babaei, M. (2019). Narratology; Theory and Practice (in Farsi). Tehran: Mehrandish.## John, M. (2001). "Narrative Voice and Agency in Drama: Aspects of Narratology in Drama". New Literary History. Vol. 32. No. 3. pp. 659-679.## MacQuillan, M. (2016). The Narrative Reader (in Farsi). Fattah Mohammadi (Tr.). Tehran: Minoye Kherad.## Mohebi, P. (2019). Narratology of Drama (in Farsi). Tehran: Jame Zarrin. Mohebi, P., Ghahremani, M., & Yousefian Kenari, M. (2018). "Diegesis vs. Mimesis; The Analysis of Narrative Aspects in Selected Works by Bahram Beyzai" (in Farsi). Journal of Dramatic Arts and Music. Vol. 8. No. 18. pp. 37-53.## Mohebi, P., Ghahremani, M., & Mahmoodi-Bakhtiari, B. (2014). "The path of improvements in Study of Narratology of Drama "(in Farsi). Ketabe Sahne. Vol. 16. No. 96. pp. 5-18.## Pfister, M. (2016). The Theory and Analysis of Drama (in Farsi). Mahdi Nasrollah-zadeh (Tr.). Tehran: Minoye Kherad.## Richardson, B. (2007). "Drama and Narrative". In David Herman (Ed.). The Cambridge Companion to Narrative. Cambridge University Press. pp. 155-142.## Shairi, H. R. (2012). The Prerequisites of Modern Semiotics (in Farsi). Tehran: Samt.## Talajooy, S. (2013). "Guest Editor’s Introduction: Beyzaie’s Formation, Forms and Themes". Iranian Studies. Vol. 46. No. 5. pp. 689-693.## Talajooy, S. (2013). "Indigenous Performing Traditions in Post-revolutionary Iranian Theater Authors". Iranian Studies. Vol. 44. No. 4. pp. 497-519.## Todorov, T. (2003). Introduction to Poetics (in Farsi). Mohammad Nabavi (Tr.). Tehran: Agah.##