پسامدرنیسم در تئاتر و درام و نظریة روایت شناسی پسامدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه آموزشی آموزش هنر، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه ادبیات نمایشی، پردیس هنرهای زیبا، دانشکدۀ هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله با هدف بررسی و تحلیل سازوکارهای ساختار روایی در درام های مدرن و پست و مدرن نوشته شده است. از آنجایی که موضوع روایت اصولاً ناظر بر مطالعات ادبیات داستانی است و در دنیای درام شاخص اصلی بر محوریت مفهوم کنش و اجراپذیری متن نمایشی استوار است، موضوع روایت در درام با توجه به تمایزات جهان ادبیات نمایشی و ادبیات داستانی، محل چالش های نظری بوده است. بر این اساس در این مقاله با روش تحلیلی-تطبیقی، پسامدرنیزم در درام از دریچة روایت شناسی پسامدرن مورد مطالعه قرار گرفته است و در عین حال پرسشی مبنی بر اینکه آیا اساساً روایت شناسی پسامدرن وجود دارد یا خیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در واقع یافته های اصلی این مقاله در یک فرایند تحلیلی به چالش های توجیهی نظریة پسامدرن پرداخته است و نشان می دهد که ساختارهای روایی کلاسیک و مدرن هنوز بستر اصلی روندهای درام نویسی در جهان است اگرچه در این مقاله بر انواع مهم ساختارهای روایی درام توجه شده است، لیکن یافته های مقاله نشان می دهد، حتی با گسترش مفهوم تئاتر پسا دراماتیک و گونه های ضد متن و تصویری، درام نویسی مبتنی بر روایت پردازی های خطی و عمودی همچنان جز ساختارهای روایی حاکم بر دنیای ادبیات نمایشی است و فهم سازوکارهای ورایی ادبیات نمایشی، مستلزم تحلیل شیوه های روایت در درام و تمایزات آشکار آن با ادبیات داستانی است.

کلیدواژه‌ها


اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. تهران: فردا.## ایگرس، گئورگ (1389). تاریخ‌نگاری در سدۀ بیستم. ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ. تهران: سمت.## تایسن، لویی (1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی. تهران: انتشارات نگاه امروز و حکایت قلم نوین.## خاتمی، محمود (1386). مدخل فلسفه غربی معاصر. تهران: انتشارات علم.## عباسی، علی (1393). روایت‌شناسی کاربردی (تحلیل زبان‌شناختی روایت، تحلیل کاربردی بر موقعیت روایی، عنصر پی‌رنگ و نحو روایی در روایت‌ها). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.## مکاریک، ایرناریما (1393). دانشنامه نظریۀ ادبی معاصر. ترجمۀ محمد نبوی و مهران مهاجر. تهران: انتشارات آگه.## Abbasi, A. (2014). Applied narratology (Linguistic analysis of the narrative, applied analysis of the narrative situation, element of color and narrative syntax in the narratives) (in Farsi). Tehran: Shahid Beheshti University.## Artaud, A. (1970). The Theatre of Cruelty: Second Manifesto, The Theatre and Its Double. Victor Corti (Tr.). London: Calder and Boyars.## Benamou, M., & Charles, C. (1977). Presence as Play, in Performance in Postmodern Culture. Milwaukee (Ed.). Center for Twentieth Century Studies. Wisconsin: University of WisconsinـMilwaukee.## Bertens, H. (1995). The Idea of the Postmodern: A History. London and New York: Routledge.## Connor, S. (1997). Postmodernist Culture: An Introduction to Theories of the Contemporary. 2nd Ed. Birkbeck College. London: London University.## Currie, M. (1998). Postmodern Narrative Theory. London: Macmillan.## Gibson, A. (1996). Towards a Postmodern Theory of Narrative. Edinburgh: Edinburgh University Press.## Harvey, D. (1989). The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change. Oxford: Blackwell.## Hassan, I. (1982). The Dismemberment of Orpheus: Toward a Postmodern Literature. US: University of Wisconsin Press.## Herman, L., & Vervaeck, B. (2005). Handbook of Narrative Analysis. Written and translated: University of Nebraska Press, Lincoln and London.## Iggers, G. G. (2010). Historiography in the Twentieth Century: From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge (in Farsi). Abdul Hossein Azarang (Tr.). Tehran. Samt.## Khatami, M. (2007). Introduction to contemporary western philosophy (in Farsi). Tehran: Elm.## Kirby, M. (1982). "Nonsemiotic Performance". In Modern Drama. 25. 1. 106.## Kirby, M. (1987). A Formalist Theatre. US: University of Pennsylvania Perss.## Lyotard, J. F. (1984). The Postmodern Condition. G. Bennington& B. Massumi (Trans.). UK: Manchester University Press.## Makaryk, I. R. (2014). Encyclopedia of contemporary literary theory: approaches, scholars, terms (in Farsi). Nbavi Mohammad and Mehran Mohajer (Trans.). Tehran: Agah.## Okhovat, A. (1992). Story grammar (in Farsi). Tehran: Farda.## Pavis, P. (1986). "The Classical Heritage of Modern Drama: The Case of Postmodern Theatre". In Loren Kruger (Tr.). Modern Drama. 29. 1. pp. 1-22. Canada: University of Toronto Press.## Punday, D. (2003). Narrative after Deconstruction. Albany: State University of New York Press.##