بازآفرینی مفهوم محافظت جان به وسیلۀ مار در روایت فیلم هری پاتر و جانوران بر اساس اسطوره‌شناسی تطبیقی (مطالعه موردی اسطورۀ ناگا در بوداییسم و افسانۀ شهریارزاده بابل در مرزبان‌نامه)

وحدانی فر, امید; روشنی, لیلا

doi:10.22034/jlc.2023.410156.1586

بازآفرینی مفهوم محافظت جان به وسیلۀ مار در روایت فیلم هری پاتر و جانوران بر اساس اسطوره‌شناسی تطبیقی (مطالعه موردی اسطورۀ ناگا در بوداییسم و افسانۀ شهریارزاده بابل در مرزبان‌نامه)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

10.22034/jlc.2023.410156.1586

چکیده

تأثیر اساطیر و هنرهای مدرن بر متون از موضوعات گستردۀ ادبیات است که ابتدا با نظریّات زبان‌شناسی و ادبیات تطبیقی مطرح و به تدریج با اسطوره‌شناسی راه خود را مجزّا نمود. در این جستار با نظریّات اسطوره‌شناسی تطبیقی سعی در تبیین رابطۀ نماد مار در فیلم هری پاتر و جانوران شگفت‌ا‌نگیز با اسطورۀ همانند آن در اساطیر ایرانی و بودایی داریم. نمونۀ ایرانی این اسطوره در داستان شهریارزادۀ بابل مرزبان‌نامه و نمونۀ بودایی آن اسطورۀ ناگاست. پرسش ما در این جستار این است که حفاظت از جان شخصیّت ضدّقهرمان در فیلم هری پاتر بر اساس اسطوره‌شناسی تطبیقی از چه اسطوره‌هایی مایه گرفته است و این اسطوره‌ها چگونه به شکل نوین و مدرن در روایت فیلم بازآفرینی شده است؟ با بررسی شباهت‌های موجود بین این اسطوره‌ها و ناگینی در هری پاتر به شیوۀ تطبیقی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد که مشخّص میگردد نویسنده در پرداختن شخصیّت ناگینی متأثّر از اساطیر تمدن‌های مختلف بوده است؛ ناگینی در هری پاتر، ماری همدم شخصیّت منفی داستان امّا در جانوران شگفت‌انگیز، زنی است تازه به طلسمی دچار شده، بدنش به ماری سیاه تغییر پیدا می‌کند. این زن گذشتۀ همان مار در هری پاتر است. ناگینی، تکّه‌ای از جان ضدّقهرمان را در خود جای داده و در صورت مرگ مار، ضدّقهرمان به نهایت ضعف خود می‌رسد. با بررسی‌های انجام شده مشخّص گردید این داستان شباهت زیادی به افسانۀ ناگا در هندویسم دارد. همچنین می‌توان تشابۀ زیادی بین ناگینی و ماری که در داستان شهریارزادۀ بابل توصیف شده، پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها