الگوهایی برای بررسی سرعت روایت

نویسنده

فارغ التحصیل دکتری زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

الگوهایی برای بررسی سرعت روایت

چکیده
تداوم، یکی از شاخصه‌های زمان است که در تقسیم‌بندی ژنت، دومین بخش از سه بخش مورد نظر او را شامل می‌شود. در تداوم، مجموعه شگردهایی که باعث طولانی شدن و یا کوتاه شدن روایت داستان شده اند، نشان داده می‌شود. سرعت روایت که ناظر بر مدّت زمان وقوع یک رخداد و حجم اختصاص داده شده به آن است، یکی از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین مباحثی است که در بحث تداوم می‌توان آن را بررسی کرد. برای بررسی سرعت روایت، بازۀ زمانی را بر حجم متن تقسیم می‌کنند و بر اساس آن، شتاب مثبت، منفی و معیار روایت را مشخّص می‌کنند. در این پژوهش، دو روش دیگر برای بررسی سرعت روایت پیشنهاد شد و بر اساس آن‌ها نیز، سرعت روایت در منظومۀ لیلی و مجنون که سومین اثر نظامی است و بعد از خسرو و شیرین به نظم کشیده شده است، بررسی شد. هدف از انجام این مقاله، نشان دادن ناکارآمدی نظریۀ ژنت در بررسی سرعت روایت در متون منظوم داستانی و پیشنهادهایی برای بررسی سرعت روایت با تکیه بر خودِ متن است.
کلیدواژه‌ها: زمان، سرعت روایت، لیلی و مجنون، نظامی.

کلیدواژه‌ها


- احمدی، بابک (1388). ساختار و تأویل متن. چ9. تهران: نشر مرکز.
- اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. چ2. اصفهان: نشر فردا.
- امامی، نصراله و بهروز مهدی­زاده­فرد (1387). «روایت و دامنۀ زمانی روایت در قصه­های مثنوی». ادب‌پژوهی. گیلان. ش5. س2. صص129 ـ 160.
- برتنس، هانس (1383). مبانی نظریة ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
- پارسانسب، محمد (1388). «بن­مایه: تعاریف، گونه­ها، کارکردها و...»  فصلنامة نقد ادبی. ش5. س2. صص7 ـ 40.
- تودوروف، تزوتان (1385). نظریۀ ادبیات. ترجمۀ عاطفه طاهایی. تهران: اختران.
- تولان، مایکل جی. (1383). درآمدی نقادانه و زبان‌شناختی بر روایت. ترجمۀ ابوالفضل حری. چ2. تهران: نیلوفر.
- حری، ابوالفضل (1387). «درآمدی بر رویکرد روایت­شناختی به داستان روایی، با نگاهی به رمان آینه­های دردار هوشنگ گلشیری». پژوهش­های زبان­های خارجی، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س51. ش208. صص53 ـ 78.
- حسن­پور، هیوا (1395). بوطیقای روایت در خمسۀ نظامی با تکیه بر خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت‌پیکر. رسالة دکتری زبان و ادبیات فارسی. استاد راهنما: دکتر تقی پورنامداریان، استادان مشاور: دکتر ابوالقاسم رادفر و دکتر زهرا حیاتی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران.
- حسن­لی، کاووس و ناهید دهقانی (1389). «بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ». زبان و ادب فارسی. تهران. ش45. س14.صص37 ـ 63.
- دادجو، دُره و الهام شیروانی شاه‌عنایتی (1394). «سرعت روایت در رمان خشم و هیاهو». پژوهش­های نقد ادبی و سبک­شناسی. شهرکرد. ش3. س6. صص81 ـ 106.
- صالحی، پیمان (1394). «نگرش تحلیلی بر سرعت روایت در رمان­های جای خالی سلوچ و موسم الهجرۀ الی الشمال با تکیه بر نظریۀ روایت­شناسی ژرار ژنت». متن‌پژوهی ادبی. تهران. ش66. س19. صص37 ـ 64.
- میرصادقی، جمال (1386). ادبیات داستانی. چ5. تهران: سخن.
- نظامی گنجه­ای (1389).  لیلی و مجنون. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی و به‌کوشش سعید حمیدیان. چ10. تهران: نشر قطره.
- Cobley, P. (2001). Narrative. London: Routledge.
- Genette, G . (1980). Narrative Discourse. Jane E. Lewin (Trans.). Ithaca: Cornell University Press.