ظرفیت‌شناسی نقد فرهنگی روایت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، باغ ابریشم، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر کمک به کاربرد بیشتر ادبیات روایتی به‌منظور استفاده از ظرفیت­های آن در نقد فرهنگی است. ازجملۀ اهداف نقد فرهنگی و مطالعات فرهنگی این است که به‌مثابۀ پروژه­ای برای کاربردی کردن ادبیات روایتی در جامعۀ مدرن عمل کند؛ زیرا جامعۀ مدرن به متون ادبی علاقۀ چندانی ندارد. این چالش فرهنگی بزرگی است که پژوهشگران ادبیات و مطالعات فرهنگی دربارۀ آن می­اندیشند و می­خواهند برای رفع آن راهکارهای عملی ارائه کنند. در چنین شرایطی، لازمۀ راه یافتن روایت به جامعه این است که ویژگی‌هایی خاص داشته باشد. زبان نمادین، بازنمایی و ویژگی­های نشانه­شناسانه برخی از ویژگی­های کلی روایت هستند. این­ ویژگی­های کلی و مولِّد، قابلیت­های فراوان دیگری را نیز در روایت ایجاد می‌کنند که منجر به تبدیل آن به فضایی مناسب برای نقد فرهنگی می‌شوند. تبلور نقد فرهنگی، نقش فرهنگی نماد، توصیف مستند جامعه، تبیین توهم و ذهنیت، و مفهوم شکل ازجمله مؤلفه­های فرهنگ­ساز روایت هستند که پژوهش حاضر در تحلیل ظرفیت­های نقد فرهنگی، آن‌ها را بررسی می­کند. وجه مشترک همۀ این مؤلفه­ها این است که به ارزش­های انتقادی گفتمان ادبی می‌افزایند و از طریق تبدیل ادبیات روایتی به فضای نقد و نوآوری، ظرفیت­های تولید و نقد فرهنگی روایت را تقویت می­کنند. بنابراین دستاورد پژوهش حاضر این است که ظرفیت­های نقد فرهنگی روایت را تبیین می­کند و از طریق کمک به کاربرد بیشتر ادبیات روایتی، به امکانات نقد فرهنگی و مطالعات فرهنگی می­افزاید.
 

کلیدواژه‌ها


- ابجدیان، امرالله (1389). تاریخ ادبیات انگلیس. ج۱۰. نمایشنامۀ سدۀ بیستم. چ۱. شیراز. دانشگاه شیراز.
- اعتماد، شاپور و مرتضی مباشری (1396). «تبیین نمودگرایانۀ توهم». روش­شناسی علوم انسانی. ش93. صص107-  134.
- براهنی، رضا (1376). آزاده خانم و نویسنده­اش (چاپ دوم) یا آشویتس خصوصی دکتر شریفی. چ۱. تهران: نشر قطره.
- حق­شناس، علی­محمد (1381- 1382). «مرز میان زبان و ادبیات کجاست؟» کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش65 و 66. صص38- 49.
- دکتروف، ای. ال. (۱۳۸۵). رگتایم. ترجمۀ نجف دریابندری. تهران: خوارزمی.
- دولت­آبادی، محمود (1372). جای خالی سلوچ. چ۴. تهران: نشر چشمه، نشر پارسی. چ۱: 1358.      
- شاکری، عبد­الرسول و علی عباسی (1397). «تأثیر تصویرهای نمادین بر پی‌رنگ رمان جای خالی سلوچ».  پژوهش ادبیات معاصر جهان. ش59. صص43- 52.
- شایگان، داریوش. (1386). افسون­زدگی جدید: هویت چهل­تکه و تفکر سیار. ترجمۀ فاطمه ولیانی. چ۵. تهران: فروزان. چ۱: 1356.
- صنیعی، پری­نوش (1384). سهم من. تهران: روزبهان. چ۱: 1381.
- کاظمی، عباس و محبوبه حاج­حسینی (1394). «چالش­های انجام مطالعات فرهنگی در ایران و افق­های پیشِ‌رو». مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی. ش26. صص57- 80.
- محمدی، سیدبیوک (1395). «نوشتن به‌منزلۀ روش تحقیق». روش­شناسی علوم اجتماعی. ش87. صص78- 106.
- مقدادی، بهرام (1369). «رمان؛ نقد، صورت، معنی و رسالت اجتماعی». [گفت­وگوی قدرت‌الله حسن­زاده با بهرام مقدادی]. ادبستان فرهنگ و هنر. ش9. صص13- 16.
- ـــــــــــــ (1377). «ادبیات: برخورد با هنر و ادبیات در غرب و جهان سوم». هنر. ش35. صص9- 24.
- ونه‌گات، کورت (۱۳۹۳). سلاخ­خانۀ شمارۀ پنج. ترجمۀ علی‌اصغر بهرامی. چ۹.تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. چ۱: 1383.
 - هدایت، صادق (2356). بوف کور. تهران: جاویدان.
- Abbott, Porter H. (2002). The Cambridge Introduction to Narrative. Cambridge UP.
- Arnold, Matthew (1864, 1875). “The Function of Criticism at the Present Time”. The Norton Anthology of Theory and Criticism. Ed. Vincent B. Leitch. New York: Norton & Company, pp. 806-825.
- Barthes, Roland and Lionel Duisit (1975). “An Introduction to the Structural Analysis of Narrative”. New Literary History. Vol. 6. No. 2: pp. 237- 272.
- Beebe, Maurice (1963). “Lawrence’s Sacred Faunt: The Artist’s Theme of SONS AND     LOVERS”. Texas Studies in Literature and Language. Vol. 4. No. 4. pp. 539-552.
- Eichenbaum, Boris (1926-1927). “From The Theory of the Formal Method”. The Norton Anthology of Theory and Criticism. Ed. Vincent B. Leitch. New York: Norton & Company. pp. 1062-1087.
- Fluck, Winfried. (2009). “Why We Need Fiction: Reception Aesthetics, Literary Anthropology, Funktionsgeschichte”. Romance with America? Essays on Culture, Literature, and American Studies. Eds. Laura Bieger and Johannes Voelz. pp. 365-384.
- Hall, Stuart (1990). “The Emergence of Cultural Studies and the Crisis of the Humanities”. October. Vol. 53. pp. 11- 23. 
- Hoggart, Richard (1966). “Literature and Society”. The American Scholar. Vol. 35. No. 2. pp. 277-289.
- Howells, William Dean (1994). “Novel-Writing and Novel-Reading: An Impersonal Explanation”. The Norton Anthology of American Literature. Ed. Nina Baym. 4th ed. Vol. 2. New York: Norton. pp. 234-250.