ارتباط درون‌مایه با عناصر و شگردهای روایی در رمان وقتی چراغ‌های زندگی روشن می‌شوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

3 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران.

چکیده

درون‌مایۀ هر داستان مانند رشته­ای است که سایر اجزای آن اثر را به‌هم می‌پیوندد. هرچه این ارتباط تنگ­تر باشد، آن اثر قوی­تر و هنری­تر است. رمان وقتی چراغ­های زندگی روشن می‌شوند دومین اثر از سردار اُزکان، نویسندۀ موفق تُرک است که به بیش از بیست زبان زندۀ دنیا ترجمه شده است. این پژوهش به‌شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی درپی آن است که ارتباط درون‌مایه و فرم داستانی را بررسی کند. نتایج نشان می­دهد که درون‌مایۀ «وقتی چون کودکان به معصومیت و پاکی رسیدی، به کتاب و اسرار آفرینش که در درون خود توست، خواهی رسید» به‌گونه­ای هنرمندانه و هماهنگ در عناصر «راوی»، «شخصیت»، «فضا»، «لحن» و «گفت‌وگو» منعکس شده است. درواقع اُزکان توانسته است فرم رمان را در خدمت محتوا و مضمون آن قرار دهد. در این اثر، استفادۀ بجا از بن­مایه­هایی که جنبۀ نمادین دارند، مانند کتاب، سفر، کودک، نور، مرگ و دریا، به القای بهتر درون‌مایه در ذهن مخاطب کمک کرده و استفادۀ هوشمندانه از عناصر داستانی در این اثر ادبی باعث اتحاد بین راوی­ها و شخصیت­ها و درنهایت معنا و مضمون عرفانی رمان شده است.   
 

کلیدواژه‌ها


ـ قرآن کریم
ـ اُزکان، سردار (1390). وقتی چراغ­های زندگی روشن می­شوند. ترجمۀ بهروز دیجوریان. تهران: آموت.
ـ ابوت، اچ. پورتر (1397). سواد روایت. ترجمۀ رؤیا پورآذر و نیما م. اشرفی. تهران: نشر اطراف.
ـ اسکولز، رابرت (1379). عناصر داستان. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.
ـ بامشکی، سمیرا (1391). روایت­شناسی داستان­های مثنوی. تهران: هرمس.
ـ پرینس، جرالد (1391). روایت­شناسی، شکل و کارکرد روایت. ترجمۀ محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
ـ داد، سیما (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی ـ واژه‌نامة مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی (تطبیقی ـ  توضیحی). تهران: مروارید.
ـ ریمون ـ کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
ـ شوالیه، ژان و آلن گربران (1388). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضایلی. ج2ـ4. چ3. تهران: جیحون.
ـ مالمیر، تیمور و صابر رضوان صفایی (1397). «تحلیل تناسب شگردهای روایتگری با درون‌مایه در رمان چراغ­ها را من خاموش می­کنم». نشریۀ ادبیات پارسی معاصر. ش25. صص107ـ126.
ـ مک­کی، رابرت (1382). داستان: ساختار، سبک و اصول فیلمنامه­نویسی. ترجمۀ محمد گذرآبادی. تهران: هرمس.
ـ مکوئیلان، مارتین (1388). گزیده مقالات روایت. ترجمة فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.
ـ مولوی، جلال‌الدین محمد (1391). مثنوی معنوی. تهران: مجید.
ـ میرصادقی، جمال (1385). عناصر داستان. چ5. تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــــ (1386). ادبیات داستانی. چ5. تهران: سخن.
ـ‌ میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1388). واژه‌نامة هنر داستان­نویسی. چ2. تهران: مهناز.
- Culler, J. (2002). Stracturalist poetics: Structuralism. London, New York.
- Cobley, P. (2001). Narrative. London: Routledge.