بررسی تطبیقی شیوه روایت در چهار نظریه فیلمنامه‌نویسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه انیمیشن و سینما، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 کارشناسی‌ارشد سینما، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش به مطالعه چهار نظریه فیلمنامه‌نویسی سید فیلد، کریستوفر ووگلر، رابرت مک‌کی و جان تروبی می‌پردازد. چارچوب نظری این پژوهش برای مطالعه شیوه روایت بر پایه الگوهای ارائه شده از سوی هر چهار نظریه‌پرداز مورد بحث این پژوهش می‌باشد. هدف اصلی این مقاله مقایسه شیوه روایت در چهار نظریه فیلمنامه‌نویسی است. پرسش پژوهش این است که چه ویژگی‌های مشترک و چه تمایزاتی در شیوه روایت این چهار نظریه وجود دارد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش تحقیق ترکیبی از روش‌های تطبیقی، توصیفی و تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده‌ای و برداشت عینی صورت گرفته است است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد وجوه مشترک و تمایزاتی میان این چهار نظریه وجود دارد و بر مبنای استفاده از شیوه روایت سه پرده‌ای هر چهار نظریه قابل انطباق‌اند. از یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت شیوه روایت در الگو‌ی سید فیلد بر اساس تمرکز بیشتر فیلمنامه به پیرنگ می‌توان یک الگوی پیرنگ محور دانست. مک‌کی تمایزی بین فیلمنامه پیرنگ محور و شخصیت محور قائل نمی‌شود و از شیوه روایت در الگوهای ووگلر و تروبی که تمرکز بیشتری بر شخصیت و تغییر آن دارند، می‌توان به عنوان الگویی شخصیت محور نام برد. این را هم باید در نظر گرفت که شیوه روایت در این چهار نظریه جدا از اینکه چه مقدار وابستگی به درام ارسطویی دارند، شکل دهنده شیوه روایت متداول در سینمای داستانی هستند.

کلیدواژه‌ها


آرمر، آلن (1395). فیلم‌نامه‌نویسی برای سینما و تلویزیون. ترجمۀ عباس اکبری. تهران: نیلوفر.## تروبی، جان (1394). آناتومی داستان 22گام تا استاد شدن در داستان‌گویی. ترجمۀ محمد گذرآبادی. تهران: آوند ‏دانش.## سیگر، لیندا و ادوارد وتمور (1385). از فیلم‌نامه تا فیلم. ترجمۀ جلیل شاهری لنگرودی. تهران: نشر افراز.## شهبازی، شاهپور (1392). تئوری‏های فیلم‌نامه در سینمای داستانی. تهران: نشر زاوش.## شهبازی، شاهپور (1393). تئوری‏های فیلم‌نامه در سینمای داستانی 2. تهران: نشر چشمه.## شهبازی، شاهپور (1399). ترمینولوژی تحلیلی فیلم‌نامه. تهران: نشر چشمه.## فیلد، سید (1391). چگونه فیلم‌نامه بنویسیم. ترجمۀ عباس اکبری. تهران: نیلوفر.## فیلد، سید (1392). دستور کار فیلم‌نامه‌نویسان. ترجمۀ حمیدرضا گرشاسبی. تهران: فارابی.## کمپبل، جوزف (1398). قهرمان هزارچهره. ترجمۀ شادی خسروپناه. مشهد: نشر گل آفتاب.## گذرآبادی، محمد (1393). فرهنگ فیلم‌نامۀ واژگان و اصطلاحات تخصصی برای فیلم‌نامه‌نویسان. تهران: فارابی.## مارتین، والاس (1395). نظریه‏های روایت. ترجمۀ محمد شهبا. تهران: هرمس.## مک‏کی، رابرت (1391). داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم‌نامه نویسی. ترجمه محمدگذرآبادی. تهران: هرمس.## معقولی، نادیا (1390). بازنمایی مرگ در موج‏ نو سینمای ایران. رسالۀ دکتری. دانشکدۀ هنر دانشگاه تربیت مدرس. تهران.## ووگلر، کریستوفر (1394). سفر نویسنده. ترجمۀ محمدگذرآبادی. تهران: مینوی خرد.## Armer, A. (2015). Screenwriting for cinema and television (in Farsi). Abbas Akbari (Tr.). Tehran: Nilofar.## Campbell, J. (2018). The hero of a thousand faces (in Farsi). Shadi Khosrupanah (Tr.). Mashhad: Gol Aftab Publishing.## Field, S. (2011). How to write a script (in Farsi). Abbas Akbari (Tr.). Tehran: Nilofar.## Field, S. (2012). Agenda of screenwriters (in Farsi). Hamidreza Garshasbi (Tr.). Tehran: Farabi.## Ghazrabadi, M. (2013). Screenplay dictionary of words and specialized terms for screenwriters (in Farsi). Tehran: Farabi.## Huntley, Ch. (2007). "How and Why Dramatica is Different from Other Story Paradigms". pp. 17-21. from: http://dramatica.com/theory.## Howard, D., Malbey, E. (1995). The Tools of Screenwriting: A Writer's Guide to the Craft and Elements of a Screenplay.##